Verkaskipting maura

Í maurabúum finnst mikil verkaskipting. Yngstu maurarnir sjá alfarið um umhyggju ungviðis og yfirgefa búið sjaldan. Nokkrum vikum síðar taka þeir við störfum sem verðir við innganga búsins og passa þar að engir afræningjar brjótist inn eða vinna að viðgerðum og nýbyggingum innan búsins. Elstu maurarnir fá loks hættulegustu vinnuna sem felst í því að safna fæðu og vatni fyrir utan búið. Hér sjást draugamaurar (Tapinoma melanocephalum) við vatnssöfnun. Vatnið geima þeir í afturbol sínum og er hægt að sjá út frá stærð hans, hversu mikið vatn maurarnir hafa tekið upp.

Mynd: Marco Mancini

Ný maurategund fundin

Við skoðun á íbúðarhúsi í Reykjavík fannst ný maurategun. Eftir frekari rannsóknir kom í ljós að hún tilheyrir Pheidole ættkvíslinni sem inniheldur  um 1200 ólíkar tegundir. Einkennandi fyrir Pheidole mauraættkvíslina er stéttarskipting innan búa, en þau skiptast í major og minor vinnumaura. Ekki hefur enn tekist að greina nákvæma undirtegund mauranna úr íbúðarhúsinu en rannsóknin er enn í vinnslu og er mikilvægt skref í áframhaldandi rannsóknum á útbreiðslu maura um landið.

Mauradrottning verpir eggi

Vinnumaurar hafa mörg mismunandi hlutverk innan búsins, dæmi um þessi margbreytilegu störf eru til dæmis að næra drottninguna, hreynsa til, annast egg og púpur og að verja búið frá óvinum. Yfirleitt eru það yngstu vinnumaurarnir sem sjá um stærf innan búsins og eldri maurarnir sem sjáum störf utan þess, þar sem þau eru mun hættulegri. Í þessu myndskeiði má sjá ungan vinnumaur hjálpa drottningunni sinni við að verpa eggi, en eggið verður fljótt borið yfir í eggjahrúgu sem er í umsjá annars maurs.

Húsamaura vinnumaur

Vinnumaurar húsamaura (Hypoponera punctatissima) lifa mjög duldu lífi og sjást því sjaldan. Þeir lifa yfirleitt bara neðanjarðar (eða inni í veggjum húsa), og finna alla næringu sem þeir þurfa þar. Það vildi svo heppilega til að við rákumst á vinnumaur (til vinstri) og drottningu (til hægri) að skiptast á upplýsingum og líklega næringu líka. Eitt mikilvægt hlutverk vinnumaura er að mata drottningarnar sínar.

Veisla fyrir draugamaura

Vinnumaurar draugamaura (tapinoma melanocephalum) nærast aðallega á kolvetnum. Sérstaklega finnst þeim hunangsdögg, sem blaðlýs gefa frá sér, frábær. Í raun geta maurar lifað af nokkuð vel ef þeim er eingöngu gefið hlynsírópi eða sykurvatn. Þrátt fyrir þetta þarf ungviðið ásamt drottningunum prótín, annarsvegar til vaxtar og hinsvegar fyrir eggja varp. Hér sjást vinnumaurar úr stóra draugamaurabúinu okkar étandi konungs mjölorm (Zophobas morio). Undanfarið hafa drottningar búsins verið duglegar við eggjavarp og þessvegna þarf búið nú mikið af prótínum.

Drottning húsamaura

Húsamaurar/Klóakmaurar (Hypoponera punctatissima) eru mjög sjaldgæfir utandyra og geta yfirleitt bara lifað inni í hituðum húsum á Íslandi. Vængjaðar drottningar mauranna sverma frá desember fram í júlí og dragast þá að ljósi. Vinnumaurar þeirra sjást þó sjaldan því ólíkt öðrum maurum nærast þeir eingöngu á öðrum skordýrum en ekki sykri og hafa því enga ástæðu til þess að koma inn í íbúðir manna.